Istina o sauni

Kategorija: Zdravlje

Sauna je danas redovan dio sadržaja usluga spa centara, a veoma se često nalazi i u privatnim domovima. S obzirom na to da je opšte prihvaćena prije svega kao mjesto za relaksaciju, malo se zna o njenoj moći u smislu detoksikacije,  imunostimulacije i blagotvornog uticaja na neke hronične bolesti.

Detoksikacija organizma ne vrši se samo preko organa za varenje i bubrega, već su u taj proces uključeni i pluća i koža i sve sluzokože. Pored toga, nesporno je da su i emotivna i mentalna detoksikacija jednako važne kao i tjelesna, te je u skladu s tim i sama relaksacija  jedan vid detoksikacije.

Detoksikacija pomoću saune se ostvaruje preko više različitih mehanizama.

Vještačko povećavanje tjelesne temperature ima antibakterijsko  i antivirusno dejstvo. Povećana tjelesna temperatura predstavlja nepovoljnu sredinu za mikroorganizme. Za osobe sklone virusnim infekcijama, preporučuje se suva sauna, tj. suva toplota, dok je za osobe koje imaju problema sa bakterijskim infekcijama blagotvornija vlažna toplota (parna kupatila ili vlažne saune u kojima je temperatura oko 45ºC, a vlažnost oko 90%). Treba imati na umu i činjenicu da ništa ne očisti tako dobro pore kao vlažna toplota, tj. vodena para.

U svojoj knjizi  „Sauna Therapy“, dr Lawrence Wilson je napisao:
"Zagrijevanje tijela za nekoliko stepeni uzrokuje znatno ubrzavanje

cirkulacije jer  tijelo pokušava održati svoju bazalnu temperaturu. To pomaže da se izbace toksini, naročito iz teško dostupnih područja kao što su zubi, kosti i sinusi. "

Poboljšana mikrocirkulacija smanjuje i mogućnost stvaranja celulita. Celulit je medicinski problem u čijem nastajanju pored neadekvatne ishrane i loših životnih navika, učestvuje i kompromitovana mikrocirkulacija. Nemojte očekivati da će vam odlazak u saunu « istopiti » celulit ukoliko ga već imate, jer se to neće desiti. Ali redovno korišćenje saune  sprečava nastanak celulita uz adekvatnu ishranu i umjerenu fizičku aktivnost.

Najbolje vrijeme za saunu

Izlaganje visokoj temperaturi predstavlja određeni stres za organizam, međutim, istraživanja su pokazala da boravak u sauni smanjuje lučenje adrenalina i noradrenalina, tzv. hormona stresa. Ali, boravkom u sauni povećava se lučenje trećeg hormona stresa - kortizola čija sekrecija  za razliku od prva dva spomenuta hormona, ima najizrazitiji cirkardijalni ritam, tj. njegovo lučenje prati smjenu dana i noći. Skoro sva dnevna količina ovog hormona izluči se u ranim jutarnjim časovima, neposredno prije buđenja. Najniže vrijednosti su u popodnevnim časovima (oko 16 :00 sati). Ovo je razlog što se sauna ne preporučuje u prijepodnevnim satima. Kortizol igra važnu ulogu u imunomodulaciji, tj. stimuliše određene imunološke procese povećavajući aktivnost jedne vrste leukocita i značajan je u stanjima kao što su trauma, infekcije ili brojni emocionalni poremećaji.

Uticaj  saune

Boravak u sauni smanjuje osjećaj bola jer povećava nivo beta endorfina (supstance koja ima sličan efekat kao  morfijum: smanjuje osjećaj za bol i stvara osjećaj zadovoljstva), te se preporučuje kod stanja koja prate hronični bolovi: bolovi u leđima, zglobovima, mišićima...

Boravak  u sauni je posebno  blagotvoran u kombinaciji sa hladnom vodom. Pojačana mikrocirkulacija u sauni smanjuje osjetljivost za hladnoću i olakšava terapiju poznatu pod nazivom „adaptacija na hladnoću“ koja  ima jak imunostimulativni efekat, a značajno povećava i nivo glutationa, supstance koja ima važnu ulogu u antioksidativnim procesima u organizmu. Po izlasku iz saune najbolje je potopiti tijelo u kadu punu hladne vode par sekundi i vremenom postepeno produžavati boravak u hladnoj vodi do par minuta. Izloženost hladnoj vodi nakon upotrebe saune utiče i na imuni i na neuroendokrini sistem. Ovim postupkom se utiče na odgovarajući centar u mozgu, a rezultat toga je imunostimulacija – jačanje imuniteta.

Medicinske studije su pokazale da boravak u sauni:

-  pomaže  kod mnogih hroničnih bolesti kao što su:  reumatoidni artritis i druge autoimune bolesti, fibromialgija, inflamatorna miopatija, psorijaza...  kod kojih se prije svega preporučuje suva toplota, znači suva sauna;

-  takođe pomaže i u stanjima kao što su: smanjeni apetit, anorexia nervosa, umjerene depresije, sindrom  hroničnog umora, oporavak nakon porođaja, prehlade, metabolički poremećaji... gdje se preporučuje  parno kupatilo, ili vlažna sauna.

-  popravlja funkciju endotijela kod hronične srčane slabosti i pacijenata koji imaju povećan nivo holesterola, povišen pritisak, šećernu bolest.

-  smanjuje pojavu ventrikularnih aritmija kod pacijenata sa hroničnom srčanom slabošću...

Ipak, s obzirom na to, da svaka bolest ima drugačiju istoriju i da su hronične bolesti najčešće praćene i drugim patološkim stanjima, neophodno je da se, ukoliko imate neku od hroničnih bolesti,  posavjetujete  sa svojim ljekarom o bezbjednosti upotrebe saune.

Isto tako, postoje i stanja u kojima nikako ne biste smjeli koristiti saunu, a to su:

-        nestabilna angina pectoris

-        nedavni infarkt miokarda

-        teška aortna stenoza

-        neuropatije

-        klaustrofobija

-        bolest nadbubrežne žlijezde

-        loše regulisan dijabetes

Prije upotrebe saune morate biti svjesni i činjenice da svaki ulazak u saunu nosi sa sobom  rizike zbog kojih je neophodno da se revnosno pridržavate uputstava koje dobijate od stručnog osoblja.  Treba biti oprezan zbog mogućnosti:

-        iscrpljivanja organizma toplotom ili pregrijavanja ukoliko se koristi u intervalima dužim od 30 min

-        povećanog gubljenja elektrolita znojem iz organizma, isto kao i posle ekstremnog vježbanja

-        dehidratacije koja može dovesti do toplotnog udara kod osjetljivijih osoba

-        ekstremne dehidratacije i ozbiljnih poremećaja elektrolita u organizmu ukoliko se prije ulaska u saunu piju alkoholna pića.

 Dr Lenka Ilić